Nhân vật lịch sử từng tuyên bố Hoa Kỳ ‘bình thường hoá quan hệ ngoại giao với Việt Nam’ trở lại Việt Nam đánh dấu 20 năm bang giao giữa Washington với Hà Nội thời hậu chiến.
Đây là chuyến công du Việt Nam lần thứ năm của ông Bill Clinton, Tổng thống Mỹ đầu tiên thăm Việt Nam sau khi hai nước cựu thù khép lại cuộc chiến vào tháng 4 năm 1975.
Tuyên bố vào năm 1995 của Tổng thống Clinton đã mở ra một chương mới cho quan hệ Việt-Mỹ, hàn gắn vết thương chiến tranh để cùng hợp tác phát triển.
Đại sứ quán Hoa Kỳ cho hay cựu Tổng thống Bill Clinton đã tham dự Lễ chào mừng kỷ niệm 20 năm quan hệ Việt-Mỹ tại Hà Nội hôm 2/7 và đọc diễn văn trước hàng ngàn quan khách.
Ông Clinton nói bình thường hóa bang giao Việt-Mỹ ‘là một trong những thành tựu quan trọng nhất’ của ông trong cương vị Tổng thống Hoa Kỳ, giúp xây dựng các giềng mối gắn kết tình hữu nghị chân thành.
Vẫn theo lời ông, mối quan hệ song phương sau 20 năm bắt tay là một minh chứng cho thấy rằng trong thế giới ngày càng phân cách hiện nay, hợp tác mang lại lợi ích tốt đẹp hơn nhiều so với xung đột.
Kể từ khi bình thường hóa quan hệ, hai nước Việt-Mỹ không ngừng nỗ lực xích lại gần nhau trong mọi lĩnh vực từ kinh tế, thương mại, đầu tư, giáo dục, cho tới quân sự. Trong số các thành quả nổi bật phải kể đến việc Mỹ bỏ lệnh cấm vận thương mại cho Việt Nam, tháo dỡ một phần lệnh cấm vận võ khí sát thương, thoả thuận thương mại song phương đạt được giữa đôi bên, và triển vọng Việt Nam có thể gia nhập Hiệp định Thương mại Xuyên Thái Bình Dương TPP do Hoa Kỳ dẫn đầu.
Bước đột phá năm 1995 cũng là tiền đề cho mối quan hệ Đối tác Toàn diện Việt-Mỹ được Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch Trương Tấn Sang ký vào năm 2013, đưa tới một tầm nhìn chung trên nhiều lĩnh vực, và ‘dẫn dắt hai quốc gia hướng tới tương lai.’
Các buổi lễ kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ Việt-Mỹ được tổ chức long trọng tại Hà Nội và Sài Gòn cùng nhiều chương trình khác trong suốt năm nay trên cả nước Việt Nam.
Phát biểu tại lễ kỷ niệm ở Tổng Lãnh Sự Quán ngày 1/7, đại sứ Hoa Kỳ ở Việt Nam, Ted Osius, lạc quan tin tưởng vào tương lai thăng tiến của mối quan hệ Việt-Mỹ.
Sứ quán Mỹ dẫn lời ông Osius nói rằng ‘Tôi biết rằng tương lai của mối quan hệ này là vô hạn. Tôi tin rằng người Mỹ và người Việt Nam sẽ tiếp tục cùng nhau tiến lên và có sự hợp tác sâu rộng hơn trong nhiều lĩnh vực hoạt động hơn nữa.’
Trang web Bộ Ngoại giao Việt Nam cho hay tại buổi tiếp đón ông Bill Clinton chiều 2/7, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang bày tỏ cảm kích trước những đóng góp của ông Clinton cùng phu nhân đối với quan hệ Việt-Mỹ, đặc biệt là Quỹ Clinton đã giúp khắc phục hậu quả chiến tranh và bảo vệ sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam.
Ông Sang nhấn mạnh sự phát triển của bang giao song phương 20 năm qua đã giúp mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho nhân dân cả hai nước, góp phần duy trì hòa bình và hợp tác phát triển trong khu vực cũng như trên thế giới.
Bình luận về lợi ích từ mối bang giao Việt-Mỹ, nhà phân tích chính trị có tiếng tại Việt Nam, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, nói lợi ích lớn nhất mà hai nước đang cùng hướng tới là Hiệp định TPP và một thỏa thuận liên minh quân sự cho vấn đề Biển Đông.
Tuy nhiên, theo lời ông, các lợi ích từ mối quan hệ với Mỹ đối với người dân Việt trước nay không thấy rõ bằng đối với các nhóm lợi ích trong hàng ngũ lãnh đạo Việt Nam, những người từng đi đầu ‘kháng chiến chống Mỹ’ trước kia.
Ông Phạm Chí Dũng:
“Lợi ích thiết thực nhất có lẽ là cho giới quan chức, đó là viện trợ từ chính phủ Mỹ và các nước phương Tây. Còn người dân có nhận được gì hay không, tôi nghĩ là rất ít và rất trừu tượng.’
Bình thường hóa quan hệ với Mỹ có ý nghĩa thế nào trong ánh mắt người dân Việt Nam và họ quan tâm nhất điều gì? Nhà bình luận chính trị Phạm Chí Dũng cho rằng:
“Người dân Việt Nam quan tâm đến vấn đề quan hệ với Mỹ bền vững thế nào theo những lợi ích bảo vệ Biển Đông, bảo vệ chủ quyền đất nước và kinh tế, kể cả vấn đề hòa hợp-hòa giải dân tộc. [Mức độ bền vững] đó tùy thuộc vào mức thành tâm của Việt Nam, hiện mức độ chân thành chính trị của Việt Nam còn ít quá, thấp hẳn so với trường hợp của Miến Điện.”
Ông Dũng nói ông tin rằng nếu mức độ chân thành chính trị của Hà Nội được tăng lên, chắc chắn Việt Nam sẽ nhận được thêm nhiều lợi ích nữa từ bang giao với Hoa Kỳ, ít nhất là trong Hiệp định TPP mà các nước đang ráo riết thảo luận.
Về vai trò của cựu Tổng thống Bill Clinton trong bang giao Việt-Mỹ, Tiến sĩ Phạm Chí Dũng nhận xét:
“Ông Bill Clinton đã tương đối thành công trong vai trò con thoi trong thời gian khoảng 10 năm vừa qua. Sau khi thôi làm Tổng thống, ông đã cố gắng có một số quan hệ bền chặt hơn một chút giữa Việt Nam và Mỹ. Vai trò của ông Clinton trong mối quan hệ với Việt Nam sẽ được hỗ trợ rất nhiều nếu như cuối năm 2016 bà Hillary Clinton thắng cử Tổng thống Mỹ. Lúc đó, cả hai vợ chồng Clinton sẽ đều có dấu nhấn rất quan trọng đối với tương lai Việt-Mỹ.”
Hai nước Việt Nam và Hoa Kỳ chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao từ ngày 12/7/1995.
