Tổng thống Barack Obama đã loan báo những thay đổi mới toàn diện trong hệ thống di trú của Hoa Kỳ giúp cho gần 5 triệu di dân bất hợp pháp ở lại nước Mỹ mà không sợ bị trục xuất. Quyết định của ông một phần là do vụ khủng hoảng nhân đạo ở vùng biên giới phía nam hoa Kỳ, đã bị tràn ngập vì trẻ em đi một mình tràn vào từ Trung Mỹ. Đảng Cộng hòa nói họ sẽ chống lại kế hoạch của ông Obama, không có sự chấp thuận của Quốc hội. Nhưng các chuyên gia phân tích nói các đảng viên Cộng hòa không đồng ý được với nhau về điều gì, nếu có, cần phải làm để giải quyết vấn đề di trú đã kéo dài lâu nay. Thông tín viên VOA Zlatica Hoke tại Washington tường thuật.
Trong một bài phát biểu truyền hình toàn quốc tối qua, Tổng thống Obama tuyên bố ông nhất định sửa chữa hệ thống di trú trong nước đang bị hỏng hóc, đã cho phép hơn 11 triệu người sống bất hợp pháp ở Hoa Kỳ. Kế hoạch của ông bao gồm việc củng cố biên giới chống lại những vụ vượt biên bất hợp pháp và tạo điều kiện dễ dàng hơn cho các công nhân có tay nghề ở lại.
Nhưng nó cũng bao gồm việc ân xá gây nhiều tranh cãi dành cho khoảng 5 triệu di dân không có giấy tờ hợp lệ.
“Nếu quý vị đã ở Mỹ hơn 5 năm; nếu quý vị có con là công dân Mỹ hay cư dân hợp pháp; nếu quý vị đăng ký, vượt qua được một cuộc kiểm tra thành tích tội phạm, và nếu quý vị sẵn sàng đóng khoản thuế hợp lý, quý vị có thể nộp đơn xin ở lại nước này một cách tạm thời mà không sợ bị trục xuất.”
Tổng thống Obama nói trục xuất tập thể không những là việc không thể làm được mà còn trái với bản chất của quốc gia này.
“Phải chăng chúng ta là một quốc gia chấp nhận sự tàn ác là giật những trẻ em ra khỏi vòng tay của cha mẹ chúng? Hay phải chăng chúng ta là một quốc gia coi trọng gia đình và hợp lực để gìn giữ các gia đình?”
Mặc dầu việc ân xá cho di dân không phải là điều chưa từng xảy ra trước đây, các đảng viên Cộng Hòa đã gọi quyết định của tổng thống là bất hợp pháp, và họ nhất quyết chống lại quyết định đó.
Ông Mark Krikorian, Giám đốc Điều hành Trung tâm Nghiên cứu về Di trú, nói kế hoạch của ông Obama vượt qua xa so với quyết định tương tự của cựu tổng thống George H.W. Bush.
“Đây là nhiều triệu người. Con số này lớn gấp trăm lần con số tương tự mà những người ủng hộ chỉ ra rằng tổng thống Bush đầu tiên đã làm.”
Tổng thống Obama đã nói ông đang tự mình hành động bởi vì Quốc hội đã không thông qua được một dự luật về di trú, bất chấp tính cách khẩn trương của nó.
“Và với các đại biểu Quốc Hội nêu nghi vấn về quyền hạn của tôi là làm cho hệ thống di trú của chúng ta tốt hơn, hoặc thắc mắc về sự phán xét của tôi khi hành động ở chỗ mà Quốc hội đã không làm được, tôi có một câu trả lời: Hãy thông qua một dự luật.”
Một số nhà phân tích cho rằng lời đe doạ của đảng Cộng Hòa sẽ chỉ là những lập luận. Ông Klaus Larres, giáo sư về quan hệ quốc tế tại trường Đại học North Carolina nói:
“Sẽ có rất nhiều những vụ tấn công bằng lời lẽ đối với chính quyền Obama, đối với cá nhân tổng thống, nhưng một khi Quốc hội mới nhậm chức và yên vị, tôi không cho rằng bất cứ hành động nào chống lại ông Obama được thực hiện sẽ có hiệu quả.”
Mặc dù có những bất đồng về cách thức giải quyết vấn đề di trú, sự kiện tràn ngập trẻ em không có người đi cùng ở biên giới bang Texas hồi đầu năm nay đã thuyết phục người dân Mỹ rằng vấn đề không còn có thể kéo dài được nữa. Đó là điểm mà ông Obama đã nhấn mạnh trong thông điệp của ông.
